2º BACH (ARTE) - PRAZA DE SAN PEDRO DO VATICANO (BERNINI)

FICHA TÉCNICA 
Autor : Bernini
Cronoloxía.  1656-1657
Tipoloxía:  Arquitectura relixiosa ,  urbanismo.
Estilo: Barroco      

Una vez rematada  a fachada da basílica de San Pedro por Carlo Maderno,  o Papa Alexandre VII encarga a Bernini, un dos artistas máis polifacéticos da época, a realización da praza que debería ser capaz de acoller a grandes concentracións de fieis para maior gloria de Deus  e, por suposto,  dos seus representantes na terra.

Bernini, ten que efectuar o proxecto tendo en conta varias cuestións.  En primeiro lugar as construcións existentes no entorno, entre elas os edificios dos palacios vaticanos que tiñan a súa entrada moi próxima a un dos laterais. Por outra banda, despois da construcion da fachada de Maderno, a cúpula de Miguel Anxo quedara desprazada a un segundo plano, motivo polo había que diminuir visualmente o ancho da fachada. Por último,  estaba o obelisco exipcio que, procedente do circo romano, era considerado o punto de referencia dentro da rede viaria romana e presentaba o problema de  que quedaba moi separado do edificio.

Tendo en conta todos estes factores, Bernini leva a cabo a edificación dunha praza organizada en dous espazos diferenciados (ou duas prazas, segndo se mire): 

En primeiro lugar anexa ó edificio a denominada  «praza recta» de forma trapezoidal con brazos converxentes, que ó pecharse cara á fora reduce opticamente a pesada masa da fachada de Maderno e revaloriza a cúpula de Miguel Anxo que se eleva sobre o conxunto. Serve a estes fins por un lado a utilización da perspectiva invertida e polo outro a redución das columnas en altura das caras laterais, facéndose máis baixa a medida que nos acercamos ó edificio

A continuación «praza eliptica» con centro no obelisco, procedente do antigo circo de Nerón que ocupaba este emprazamento, e co seu eixe maior paralelo á fachada superando as dimensións do ancho da basílica. Este eixo ven subliñado polas dúas fontes dispostas na mesma liña.

A praza trapezoidal péchase obrigando opticamente ao espectador para centrarse na cúpula En canto á praza elíptica a presenza do obelisco impide a visión frontal da cúpula e obríganos a virar dándonos conta do espazo curvo.

Rodeando a praza atópase  unha monumental coumnata formada por 184 columnas e 88 pilastras toscanas que forman tres rúas, a central máius ancha que as laterais (pola central pode circular unha carruaxe). A columnata fai as veces dun peristilo que sostén un entablamento xónico e  por riba unha balaustrada sobre a que se erguen estatuas de santos realizadas por discípulos de Bernin que veñen a simbilizar o  triunfo da igrexa.

O espazo creado por Bernini é un espazo aberto e teatral que segundo palabras do propio arquitecto a estrutura coas súas dúas alas son os brazos da Igrexa que acollen o pobo de Deus amén de crear marco excepcional para as aparicións do Papa, representante de Deus na terra. A obra cumple tamén unha función propagandística ao servizo do Papado e de Roma como centro da Cristiandade

En definitiva, a  praza de San Pedro do Vaticano é, sen lugar a dúbidas, un dos paradigmas  do arte barroco, unha edificación  que por unha banda  pretendía abraiar e conmover ós fieis para  mantelos así na obediencia á orde establecida nun momento de crisee relixiosa, e,  por outra, tiña a pretensión de crear un espazo de escenografía grandilocuente e riqueza cegadora que fose expresión do poder da igrexa de Roma e o Papado.

2º BACH ( ARTE) - FACHADA SAN PEDRO DO VATICANO (MADERNO)

FICHA TÉCNICA 
Autor : Carlo Maderno.
Cronoloxía.  Ca. 1612
Tipoloxía:  Arquitectura relixiosa , basílica.
Estilo: Barroco      

A principios do século XVII  a basílica de San Pedro do Vaticano continuaba inconclusa, despois de rematar a edificación da cúpula segundo o proxecto de Miguel Anxo.  No ano 1607, despois dun concurso, encoméndaselle ó arquitecto Carlo Maderno a continuación da obras .

Maderno modifica o modelo de planta centralizada de Miguel Anxo e, seguindo os desexos do Papa e as directrices da Contrarreforma, convértea en basilical. Con estas modificacións a grandiosa cúpula  de Miguel Anxo quedaba relegada a un plano posterior deixando de ser o centro da construción. 

Pese os cambios Maderno tentou ser o máis respectuoso posible co plan miguelaxelesco, tal e como se pode apreciar que e na estrutura da fachada levantada sobre un basamento con escalinatas.

A fachada, concebida a modo de nartex, divídese en dous niveis, o inferior e o ático, articulados da seguinte forma:

- O nivel inferior cun corpo central con columnas de orde xigante corintias que enmarcan dúas plantas: abaixo portas adinteladas e de medio punto sobre columnas ; encima hai vans rectangulares con alternancia de frontóns triangulares e semicirculares.

Este nivel remátase cun frontón triangular cuxo vértice marca visualmente a dirección cara á cúpula.

Un entablamento con arquitrabe , friso con inscricións e cornixa , que non é totalmente recto senón ,con entradas e saídas separa este nivel do ÁTICO

- No ATICO entre as pilastras obsérvanse vans cuadrangulares e rectangulares. Remata este nivel unhas esculturas como elemento decorativo.

Os elementos decorativos son preferentemente arquitectónicos e hai tamén unha gran importancia dos efectos da luz para matizar estes elementos e crear efectos de clarocuro.

A intervención de Maderno  responde a un modelo de beleza aparentemente simple e clasicista, pero é xa barroca tanto polos elementos empregados como tamén pola ausencia concordancia real coa ordenación do interior.

Con esta obra e as posteriores intervencións de Bernini na praza e columnata respondíase á intención do Papado de converter a San Pedro no templo máis grande da cristiandade. Algo que abofé conseguirían.