1º BACH - O PROCESO DE CREACIÓN DA UNIÓN EUROPEA

Tras a segunda guerra mundial, e coa aparición da política de bloques, algúns paises europeos con Francia e Alemania á cabeza comezan a darlle voltas á posibilidade  de crear unha organización europea de cooperación que contribuíse á recuperación económica e  fomentase  a harmonía entre os distintos pobos, ó tempo que favorecese  a paz e o diálogo.  

A conferencia da Haia (1948) propuxo a creación do Consello de Europa, integrada por dez países: Bélxica, Francia, Luxemburgo, Países Baixos, Reino Unido, Irlanda, Italia, Dinamarca, Noruega e Suecia. O seu obxectivo era favorecer o progreso económico e social e promover os dereitos humanos e as liberdades fundamentais. Esta institución promoveu o Convenio Europeo de Dereitos Humanos, que entrou en vigor en 1953.

Un segundo paso no proceso de unificación foi a creación, en 1951, da Comunidade Europea do Carbón e do Aceiro (CECA), que establecía entre os seus membros un mercado único para estes dous produtos. Foi a primeira institución na cal os países integrantes (Francia, Alemaña occidental, Bélxica, Italia, Luxemburgo e Países Baixos) aceptaron a libre circulación de produtos e delegaron a súa xestión a un organismo común.

O Tratado de Roma e a creación da CEE

En 1957, os seis países membros da CECA asinaron o Tratado de Roma, que instituíu a Comunidade Económica Europea (CEE) e a Comunidade Europea da Enerxía Atómica (EURATOM). O seu obxectivo era a abolición das barreiras aduaneiras, a libre circulación de mercadorías, servizos, capitais e persoas entre os países membros e o desenvolvemento dunha política económica común.

O Tratado atribuíalles ás institucións comúns a competencia exclusiva en tres eixes da política económica: transportes, agricultura e comercio exterior. Durante a década de 1960 avanzouse na posta en práctica dunha Política Agrícola Común (PAC) e na mellora das redes de transporte.

A realización destas políticas apoiábanse nunha transferencia de competencias dos Estados cara á CEE e nun orzamento comunitario formado a partir dos ingresos monetarios que realizaban os Estados membros. Este orzamento actuaba como unha forma redistribuidora da riqueza, porque os países con maior renda achegaban máis para axudar ao crecemento dos menos avanzados.

Os éxitos da CEE propiciaron que un bo número de países solicitasen a súa integración. En 1973 asinaron a adhesión Irlanda, Reino Unido e Dinamarca. Grecia sumouse en 1981; España e Portugal en 1986, e Austria, Finlandia e Suecia, en 1995. A Europa dos Seis converteuse na Europa dos Quince.

A ampliación da Unión Europea

A comezos da década de 1990, no contexto da desaparición dos bloques e a progresiva imposición dunha economía globalizada, os países da Europa occidental acordaron outorgarlle un maior peso á Comunidade Económica Europea (CEE).

O Tratado de Maastricht

En 1992 avanzouse un paso máis co Tratado da Unión Europea (TUE), coñecido tamén como Tratado de Maastricht. Constitúe unha pedra angular no proceso de integración europea, pois por primeira vez dábaselle unha vocación de unidade política. O Tratado de Maastricht consagrou oficialmente o nome de Unión Europea (UE), e instaurou tres grandes eixes de políticas comúns:

> As políticas nas que os Estados cederon soberanía e adoptan decisións comunitarias: o mercado único, a unión monetaria, os fondos estruturais e de cohesión etc.

> As Políticas de Exterior e de Seguridade Común (PESC), fundamentadas na cooperación entre gobernos.

>As políticas en temas como terrorismo, inmigración, política de asilo, tráfico de drogas etc. A creación da Europol, xerme dunha futura policía europea, é un dos proxectos resultantes.

O Tratado creou, ademais, a cidadanía europea, que lles permite ás persoas circular e residir libremente nos países da UE, e establece o dereito a votar e a ser elixido no Estado de residencia para as eleccións europeas e municipais.

Entrou en vigor en novembro de 1993. Nel prevíase a súa propia revisión, á vista das sucesivas ampliacións da Unión. Deste xeito, en 1997, co Tratado de Amsterdam, afirmáronse os principios de liberdade, democracia e respecto dos dereitos humanos, e en 2001, o Tratado de Niza reestruturou todas as institucións europeas.

A Europa dos 28

O 1 de xaneiro de 1995 tivo lugar a cuarta ampliación da Unión Europea coa entrada de Austria, Finlandia e Suecia. Nacía a Europa dos Quince.

Así mesmo, tras longas negociacións para permitir que os países da Europa do Leste adecuasen as súas lexislacións ás esixencias da UE, en materia económica e en respecto aos dereitos políticos e sociais, o 1 de maio de 2004 produciuse a adhesión de dez novos Estados: Eslovaquia, Eslovenia, Estonia, Hungría, Letonia, Lituania, Malta, Polonia, República Checa e Chipre; en 2007, sumáronse Bulgaria e Romanía; e en 2013, Croacia.

A Unión Europea converteuse nunha potente organización de 28 Estados, con realidades moi diferentes de tipo social, económico, histórico e político, pero co obxectivo común do compromiso democrático e o progreso económico.

A saída de Reino Unido este mesmo ano despois do Brexit,  abre numerosas dúbidas a cerca do fururo da UE. 

As institucións comunitarias

Desde a súa fundación, a CEE creou unhas institucións e unha lexislación comunitarias á vez que os países membros foron delegando unha parte da súa soberanía a estas institucións supranacionais.

O Parlamento Europeo é a institución que garante a participación cidadá nas institucións da Unión. Os seus membros son elixidos polos cidadáns cada cinco anos, nunha cantidade proporcional á poboación de cada Estado. Reúnese en Estrasburgo (Francia) e en Bruxelas (Bélxica).

A moeda única, o euro

O Tratado da Unión Europea estableceu a Unión Económica e Monetaria, e creouse unha moeda única, o euro, para garantir a libre circulación de capitais.

O euro entrou en circulación o 1 de xaneiro de 2002 en once países da UE: España, Portugal, Italia, Bélxica, Países Baixos, Luxemburgo, Francia, Alemaña, Austria, Irlanda e Finlandia; aos que máis tarde se lles sumaron Grecia, Eslovenia, Malta e Chipre, sumando un total de 320 millóns de habitantes.

O Banco Central Europeo encárgase de coordinar as políticas económicas e de garantir o funcionamento da nova moeda.

No seguinte vídeo podes ver unha breve explicación do proceso de creación da Unión Europea: 

ACTIVIDADES: 

1.- Explica que países crearon a Unión Europea e explica cales se foron adherindo paulatinamente (indica ano e países). 

2.- Observa o esquema e explica cales son as principais institucións eropeas, indicando a súa finción. 

3.- Cando se  se produxo a introdución do Euro como moeda? Fala cos teus pais e avós e para ver que  ventaxas e desventaxas atoparon coa introducción da moeda única. 

DATA LÍMITE DE PRESENTACIÓN DA ACTIVIDADE: 

Enviar por correo electrónico (xeohistoriacidade@gmail.com) indicando no asunto, en primeiro lugar o curso (1ºA/1ºB) e o nome e apelidos (por esta orde). A data límite de presentación é o venres 5 de xuño.