2º BACH (ARTE) - O POSTIMPRESIONISMO II

              Cezane, Gauguin e Van Gogh

Como xa se indicou, os postimpresionistas non forman un grupo homoxéneo. Son pintores que parten do impresionismo pero exploran novos camiños na arte, desenvolvendo miradas/estilos moi persoais que constitúen unha ponte entre a pintura do XIX e as vangardas do XX.  Aínda que coinciden con moitos plantexamentos dos impresionistas noutros aspectos a súa arte e moi diferente. a continuación desglosamos as principais propostas: 

GEORGE SEURAT (1859-1891)

Os estudos científicos sobre a percepción foron uns dos fundamentos dos impresionistas. Esta liña científica foi levada máis aló por Georges Seurat. A súa técnica recibe o nome de puntillismo ou divisionismo, consiste na división dun ton (de cor) nos seus compoñentes a base de pequeniños puntos de cores puras, que o ollo aglutina para formar a cor final do artista. En lugar de mesturar as cores na paleta, estas mestúranse opticamente na retina do espectador. Por exemplo en lugar de mesturar azul e amarelo para aplicar unha cor verde, o pintor dispón puntos de azul e amarelo por separado, que a certa distancia dan a sensación de verde.

Seurat elaborou esta teoría a partir da que pintou "tarde de domingo na Grande Jatte". O tema do cadro é un tema xa ben traballado polos impresionistas, unha escena en plena natureza, a actividade que se desenvolvía no entorno do Sena unha tarde de domingo. A Grand Jatte era un parque nas aforas de París, nas ribeiras do Sena. Seurat acudiu alí para tomar notas, para logo rematar a obra no seu estudo, tardando case dous anos en finalizala. Isto diferénciao claramente do impresionismo que pintaba os cuadros ó aire libre, o que fai que as obras puntillistas perdan frescura e inmediatez. Podes ver un comentario da mesma no seguinte vídeo: 

PAUL CEZANNE (1839-1906)

Cezanne interesouse por resaltar as cualidades materiais da pintura. O seu interese polas formas xeométricas e a luz prismática anticipou os experimentos do cubismo.

Cezanne aprendeu a técnica impresionista con Pisarro pero a súa pintura vai máis alá do impresionismo. Cezanne da un paso fundamental que abrirá o camiño ao arte do século XX ao considerar que as formas dos obxectos vense modificadas polas dos obxectos adxacentes. A súa obra e froito dun arduo análise da natureza, á que descompón para posteriormente reconstruíla. Pouco a pouco os obxetos  constrúense en base a formas xeométricas puras (cilindro, cono, esfera, cubo...) con volumen e contornos ben definidos. Abandona o convencional punto de vista único e introduce a profundidade superpoñendo os planos. 
Cando en 1907 (un ano despois de morrer) celébrase unha exposición retrospectiva da súa obra, Picasso, en quen influiu moito, dirá: “Cezane é o pai de todos nos”. No seguinte vídeo podes ver un resumo das súas obras: 

PAUL GAUGUIN (1848-1903)

Tamén parte nos seus inicios do camiño emprendido polos impresionistas, aínda que nunca tivo contacto directo co grupo. A súa obra aposta pola forza emocional e o contido simbólico  a través da cor. Vai máis aló da captación da inmediatez da sensación dos impresionista xa que para el o artista debe reelaborar a percepción mediante a imaxinación e a memoria. 

A cor, que estende en grandes manchas planas, separadas por liñas negras, non copia a cor real, senón que é usada de xeito arbitrario para enfatizar determinado significado/mensaxe. Neste sentido considérase a Gauguin como precursor do simbolismo e do fauvismo.

Gauguin rexeita a sociedade europea que xurdiu tras a Revolución Industrial. Prefire o mundo primitivo onde o home conservou a súa bondade natural e a súa inocencia, por iso abandona París e marcha primeiro a Bretaña (zona menos industrializada de Francia) e despois a Taití, onde morrerá arruinado polo alcohol e a sífilis. 

No seguinte vídeo podes ver un breve repaso pola súa traxectoria: 

VINCENT VAN GOGH (1853-1890)

A obra de Vincent Van Gogh está definitivamente ligada ao seu drama persoal de profunda inadaptación social. 

Tras a súa chegada a París, Van Gogh, de orixe holandesa, entra en contacto con aqueles pintores novos que están revolucionando o mundo da arte. Iníciase  no impresionismo influído por Pisarro, pero pronto abandona esta forma de pintar pois é consciente de que a pintura debe ir máis aló da impresión inmediata. É entón cando se traslada a Arlés, onde pintará, entre 1888 e 1890, a maior parte da súa obra. O importante para el é reflexar a realidade exterior pero mediatizada polo sentimento do home que vive esa realidade. Por iso a súa pintura non pode desligarse da súa propia vida (igual que como vimos no aso de Goya, precedente, igual que Van Gogh, do expresionismo).

Van Gogh era un home de personalidade moi inestable, que sufriu frecuentes crises nerviosas que lle levaron a enfrontarse con todos os que con el conviviron. Todos os seus estados de ánimo quedan reflexados na súa obra mediante:

A cor: case pura, brillante e contrastada, que non se axusta á cor natural, senón aos seus sentimentos. O amarelo, que transmite alegría, utilízao na súa primeira época de Arlés, un dos momentos máis felices da súa vida (Habitación de Arlés, Xirasois) mentres que os azules escuros con toques negros e amarelos, abundan no seu momento de crise (Noite estrelada, Igrexa de Auvers). (“non quero reproducir exactamente o que teño diante dos ollos, senón que me sirvo arbitrariamente da cor para expresarme con máis forza”)

A pincelada: grosa, moi marcada e empastada, con fortes movementos ondulados, remuíños, círculos concéntricos...Reflexa a súa mente atormentada, que deforma a realidade. Nas súas obras máis tranquilas a pincelada faise máis ordenada, menos empastada e algunhas cores esténdense de forma plana, separadas por liñas negras como facía Gauguin.

O tema: para Van Gogh é calquera anécdota, pinta todo o que lle rodea, retratos dos seus veciños e amigos, autorretratos, a súa habitación, a paisaxe próxima, as rúas e os cafés. Pero sobre esa anécdota reflexa toda a carga das súas emocións. 

No seguinte vídeo podes ver o comentario da "noite estrelada"